De 2e Wereldoorlog liet ook Borger niet onberoerd. Hoewel het dagelijkse leven redelijk normaal werd voortgezet was de overname van de macht door de Duitsers wel merkbaar. In het begin kon daar nog wel mee worden geleefd, maar naarmate de oorlog vorderde, werden steeds meer mensen de dupe. Mannen werden tewerk gesteld, Joden werden opgepakt en naar Westerbork getransporteerd, het voedsel kwam op de bon en je wist nooit wie of waar je vijand was. In Borger was ondergronds een verzetsgroep bijzonder actief onder leiding van Rendert de Poel en veearts dr. Geert Geertsema. Beiden overleefden de oorlog niet: Rendert de Poel werd in 1943 gefusilleerd na een overval van de knokploeg op het Gemeentehuis van Odoorn om het bevolkingsregister te vernietigen; dr. Geertsema werd in januari 1945 gearresteerd en op transport gezet naar Duitsland. Hij overleed na allerlei ontberingen in april 1945 op een schip in de haven van Lübeck als gevolg van dysenterie en uitputting.[1]
Gien Smeenge hoefde na het begin van de oorlog niet lang na te denken. Ze meldde zich aan bij de verzetsgroep en met haar gevoel van rechtvaardigheid en doortastendheid duurde het niet lang of ze kreeg een sleutelrol binnen die groep onder de schuilnaam “Tante Gien”. Haar belangrijkste taken waren:
- het verzorgen van onderduikers en hulp bieden bij het vinden van onderduikadressen, waarbij ze zowel voedsel als kleding en schoenen voor de onderduikers regelde
- het hulp bieden aan de in Borger wonende Joodse families
- het bieden van hulp aan geallieerden en para’s in het begin van 1945
- het verzamelen van informatie van bewegingen van Duitse troepen en de sterkte hiervan
- het functioneren als intermediair voor informatie van kolonel Ketelaar en adjudant Veld naar de geallieerden en omgekeerd[2]
Veel was er niet bekend over Gien Smeenge in het verzet. Er waren wel vermoedens, maar er werd niet over gepraat, waardoor tot op heden haar rol niet alleen onderbelicht maar ook ondergewaardeerd is gebleven. Aan het eind van haar leven zou blijken dat de oorlog zijn tol had geëist in de vorm van een Posttraumatische Stress Stoornis.
Gien Smeenge was ook nog enige tijd actief in de politiek. In 1946 stond ze op de lijst van Kieskring Drenthe van de Partij van de Vrijheid, die dat jaar was opgericht als voortzetting van de Liberale Staatspartij. De PvdV verdween in 1948 weer en ging op in de VVD.
[1] Artikel van H.R. Moek in De Zwerfsteen/’t Turfschip – jaargang 29 (2015) – nr 1
[2] Brief d.d. 28.12.76 van Dolf Hoving aan de Stichting ’40-‘45 over de verzetsdaden van mevrouw Smeenge
o – o – 0 – o – o